SJ - 3249 : [Z] tuma'ninah

Primary tabs

3 posts / 0 new
Last post
Anonymous (not verified)
SJ - 3249 : [Z] tuma'ninah

Assalamu'alaikum ustaz,
saya ada kemusykilan dengan tuma'ninah dalam solat. Setahu saya tuma'ninah yang masa belajar kat sekolah berhenti seketika sepanjang perkataan subhanallah masa rukuk, i'tidal, sujud dan duduk antara dua sujud.

Saya musykil bila masa ramadhan tengok imam mekah kat tv selalu masa dia i'tidal dia gerak banyak cnth betul2 baju, kain serban seolah2 takde tuma'ninah dan terus sujud.

Apakah makna tuma'ninah sebenarnya? Kawan saya kata mazhab hanafi takde tuma'ninah, betul ke ustaz? Sekadar nak lebih berilmu dan lebih khusyu' ketika solat.

Wassalam.

Re: tuma'ninah

:salam

Mengenai tuma’ninah (ÇáØãÃäíäÉ), terdapat 2 kitab yang membahaskannya, antaranya Nailul Awthar Syarh Muntaqa Al-Akhbar Li As-Syaukani dan Fathul Bari Li Ibn Hajar Al-Asqalani. Tuma’ninah bermaksud ketenangan. Inilah sebenarnya objective solat, utk mencapai ketenangan. Kalau tidak ada tuma’ninah, maka tiada ketenangan dlmnya. Nabi S.A.W pernah bersabda, "Seburuk2 pencuri ialah pencuri dlm solat." Siapa pencuri dlm solat? Yakni, "mereka yang gagal menyempurnakan ruku' dan sujud." (Riwayat Ibn Khuzaimah, Ahmad, At-tabarani dan Al-Hakim dan isnadnya adalah sahih memenuhi syarat Bukhari dan muslim).

jadi tuma'ninah itu dlm erti kata yang sebenarnya ialah melakukan ruku' atau sujud dgn sempurna. Org yg tergesa2 tidak akan sempurna ruku' dan sujudnya.

[="#000080" size="3"]
äíá ÇáÃæØÇÑ ÔÑÍ ãäÊÞì ÇáÃÎÈÇÑ

ÈÇÈ ÇáÓÌÏÉ ÇáËÇäíÉ æáÒæã ÇáØãÃäíäÉ Ýí ÇáÑßæÚ æÇáÓÌæÏ æÇáÑÝÚ ÚäåãÇ

Úä ÃÈí åÑíÑÉþ:þ þ(þÃä ÑÓæá Çááøóå Õáì Çááøóå Úáíå æÂáå æÓáã ÏÎá ÇáãÓÌÏ ÝÏÎá ÑÌá ÝÕáì Ëã ÌÇÁ ÝÓáã Úáì ÇáäÈí Õáì Çááøóå Úáíå æÓáã ÝÞÇáþ:þ ÇÑÌÚ ÝÕá ÝÅäß áã ÊÕá ÝÑÌÚ ÝÕáì ßãÇ Õáì Ëã ÌÇÁ ÝÓáã Úáì ÇáäÈí Õáì Çááøóå Úáíå æÂáå æÓáã ÝÞÇáþ:þ ÇÑÌÚ ÝÕá ÝÅäß áã ÊÕá ÝÑÌÚ ÝÕáì ßãÇ Õáì Ëã ÌÇÁ ÝÓáã Úáì ÇáäÈí Õáì Çááøóå Úáíå æÂáå æÓáã ÝÞÇáþ:þ ÇÑÌÚ ÝÕá ÝÅäß áã ÊÕá ËáÇËðÇ ÝÞÇáþ:þ æÇáÐí ÈÚËß ÈÇáÍÞ ãÇ ÃÍÓä ÛíÑå ÝÚáãäí ÝÞÇáþ:þ ÅÐÇ ÞãÊ Åáì ÇáÕáÇÉ ÝßÈÑ Ëã ÇÞÑà ãÇ ÊíÓÑ ãÚß ãä ÇáÞÑÂä Ëã ÇÑßÚ ÍÊì ÊØãÆä ÑÇßÚðÇ Ëã ÇÑÝÚ ÍÊì ÊÚÊÏá ÞÇÆãðÇ Ëã ÇÓÌÏ ÍÊì ÊØãÆä ÓÇÌÏðÇ Ëã ÇÑÝÚ ÍÊì ÊØãÆä ÌÇáÓðÇ Ëã ÇÓÌÏ ÍÊì ÊØãÆä ÓÇÌÏðÇ Ëã ÇÝÚá Ðáß Ýí ÇáÕáÇÉ ßáåÇþ)þþ.þ


Hadith ini menerangkan seorang sahabat yg masuk ke masjid dan sembahyang terburu2 tanpa ada tuma’ninah. Lalu Nabi S.A.W suruh dia ulangi solat itu sampai 3 kali sehinggalah lelaki itu menyempurnakan rukuk dan sujudnya dgn tuma'ninah:

[="#000080" size="3"]
Ëã ÇÑßÚ ÍÊí ÊØãÆä ÑÇßÚÇ..ÑæÇå ÇáÈÎÇÑí ãÓáã

" ... kemudian ruku'lah kamu sampai kamu ketenangan (tuma'ninah) dalam keadaan ruku'."
[="#000080" size="3"]
Ëã ÇÓÌÏÍÊì ÊØãÆä ÓÇÌÏÇ..Ñæå ÇáÈÎÇÑí æãÓáã

"Kemudian sujudlah kamu sampai kamu ketenangan(tuma'ninah) dalam sujud."
[="#000080" size="3"]
------------------------
äíá ÇáÃæØÇÑ ÔÑÍ ãäÊÞì ÇáÃÎÈÇÑ

Þæáå þ(þËã ÇÑßÚ ÍÊì ÊØãÆäþ)þ Ýí ÑæÇíÉ áÃÍãÏ æÃÈí ÏÇæÏþ:þ þ(þÝÅÐÇ ÑßÚÊ ÝÇÌÚá ÑÇÍÊíß Úáì ÑßÈÊíß æÇãÏÏ ÙåÑß æãßä ÑßæÚßþ)þþ.


Sabda baginda S.A.W: “Kmdn ruku’lah sehingga mencapai ketenangan(tuma’ninah)”
Dalam riwayat Imam Ahmad dan Abu Dawud menyebut, “Jika seseorang itu ruku’, lutut hendaklah direhatkan(tidak bengkok) dan belakang ditegakkan dan þbongkok.”

[="#000080" size="3"]
Þæáå þ(þËã ÇÑÝÚ ÍÊì ÊÚÊÏá ÞÇÆãðÇþ)þ Ýí ÑæÇíÉ áÇÈä ãÇÌåþ:þ þ(þÊØãÆäþ)þ æåí Úáì ÔÑØ ãÓáã æÃÎÑÌåÇ ÅÓÍÇÞ Èä ÑÇåæíå Ýí ãÓäÏå æÃÈæ äÚíã Ýí ãÓÊÎÑÌå æÇáÓÑÇÌ Úä íæÓÝ Èä ãæÓì ÃÍÏ ÔíæÎ ÇáÈÎÇÑíþ.þ

Sabda baginda: “Kmdn bangun sehingga dia tegak dlm berdiri”
Ia turut riwayat Ibn Majah: (Tuma’ninah) Di mana riwayat itu memenuhi syarat Muslim dan disampaikan oleh Ishaq bin Rahawaih dlm Musnadnya dan Abu Nuaim dlm takhrijnya

Mengenai I’tidal, tuma’ninahnya ialah sekadar berdiri tegak sahaja. Ini disebut dlm hadith riwayat Imam Ahmad. Itu sudah cukup memenuhi rukun tuma’ninah.

[="#000080" size="3"]

þÍÏËäÇ þ þíÍíì Èä ÂÏã þ þÍÏËäÇ þ þÚÇãÑ Èä íÓÇÝ þ þÍÏËäÇ þ þíÍíì Èä ÃÈí ßËíÑ þ þÚä þ þÚÈÏ Çááå Èä ÈÏÑ ÇáÍäÝí þ þÚä þ þÃÈí åÑíÑÉ þ þÞÇá þ
þÞÇá ÑÓæá Çááå þþ Õáì Çááå Úáíå æÓáã þ þáÇ íäÙÑ Çááå Åáì ÕáÇÉ ÑÌá áÇ íÞíã ÕáÈå Èíä ÑßæÚå æÓÌæÏå


Meriwayatkan dari Yahya bin Adam meriwayatkan Amir bin Yusaf meriwayatan dari Yahya bin Abi Kathir dari Abdullah bin Badar Al-Hanafi dari Abu Hurairah berkata bahawa Rasulullah S.A.W bersabda, “Allah tidak akan melihat kepada solat seseorang yang tidak menegakkan tulang sulbinya di antara ruku' dan sujudnya." (Hadith Riwayat Ahmad dengan isnad sahih)

Rujukan:
1. http://al-eman.com/Islamlib/viewchp.asp?BID=253&CID=48
2. Fathul Bari, Ibn Hajar Al-Asqalani

Re: SJ - 3249 : [Z] tuma'ninah

wa'alaikumussalam

Alhamdulillah. JKK Ustaz Zayed yang mengemukakan pandangan ulama' hadith mengenai toma'ninah. Menurut Dr Wahbah Zuhaily :-

[="#0000ff" size="3"]ÃÞá ÇáÇØãÆäÇ Ýí ÇáÑßæÚ : åæ Ãä íãßË Ýí åíÆÉ ÇáÑßæÚ ÍÊì ÊÓÊÞÑ ÃÚÖÇÄå ÑÇßÚÇ ÞÏÑ ÊÓÈíÍÉ Ýí ÇáÑßæÚ æÇáÓÌæÏ æ Ýí ÇáÑÝÚ ãäåÇ.
"kadar minima toma'ninah didalam rukuk : ialah berada dalam keadaan tidak bergerak kesmua anggota-anggotanya dengan kadar sekali tasbih dalam ruku dan sujud, dan bangkit dari melakukan kedua-duanya" - [Al-Fiqh Al-Islami 1/657]

Dr Yusuf Al-Qaradhawi didalam membincangkan kadar toma'ninah, katanya :-

[="#0000ff" size="3"]æÍÏø ÇáØãÃäíäÉ ÇáãÔÑæØÉ ÞÏ ÇÎÊáÝ Ýíå ÇáÚáãÇÁ . Ýãäåã ãä ÌÚá ÃÏäÇå Ãä íßæä ãÞÏÇÑ ÊÓÈíÍÉ ßÃä íÞæá: ÓÈÍÇä ÑÈí ÇáÃÚáì ãËáÇð . æÈÚÖåã - ßÇáÅãÇã ÔíÎ ÇáÅÓáÇã ÇÈä ÊíãíÉ ÇÔÊÑØ Ãä íßæä ãÞÏÇÑ ÇáØãÃäíäÉ Ýí ÇáÑßæÚ æÇáÓÌæÏ äÍæ ËáÇË ÊÓÈíÍÇÊ¡ ÝÞÏ ÌÇÁ Ýí ÇáÓäÉ Ãä ÇáÊÓÈíÍ ËáÇË¡ æÐáß ÃÏäÇå ÝáÇÈÏ Ãä ÊØãÆä ÈãÞÏÇÑ ËáÇË ÊÓÈíÍÇÊ ... æíÞæá Çááå ÚÒ æÌá: (ÞÏ ÃÝáÍ ÇáãÄãäæä . ÇáÐíä åã Ýí ÕáÇÊåã ÎÇÔÚæä). (ÇáãÄãäæä: 1¡ 2).
"dan had(kadar) toma'ninah terdapat perselisihan diantara beberapa ulama'.... Ada yg menjadikan tasbih sebagai bilangan masanya sebagaimana katanya :"Subhana Rabbiyal 'ala". (Maha suci engkau yg Maha Tinggi) sebagai contoh. Ada yg lain pula, seperti Sheikul Islam Ibnu Taimiyyah meletakkan syarat jangkamasa toma'ninah didalam ruku' dan sujud berjumlah 3 kali tasbih... maka telah datang menjadi sunat membacanya 3 kali, dan sekurang-kurangnya tidak boleh lari darinya toma'ninah dgn dapat dipastikan dengan menyebut 3 kali tasbih.... dan firman Allah swt :"Berbahagialah orang mukmin. Mereka adalah orang khusyuk apabila melakukan solat" - Surah Al-Mukminun 1,2. "

Toma'ninah didalam ruku', 'itidal, sujud dan duduk diantara dua sujud bagi Mazhab Hanafi hukumnya wajib dan bukan fardu. Dengan katalain, meninggalkannya tidak membatalkan solat. Bagi jumhur ulama termasuk Mazhab Syafie, Toma'ninah didalam ruku' , sujud dan duduk diantara 2 sujud adalah Fardu, dan ia merupakan rukun solat. Tanpa Toma'ninah, solat tidak sah. Menurut Mazhab Syafie, sujud tanpa 'itidal tidak sah dan batal solat, sebagaimana hadith :-

[="#800000" size="3"]þËã ÇÑÝÚ ÍÊì ÊÚÊÏá ÞÇÆãðÇþ
"kemudian bangkitlah sehingga tegak berdiri".

Dr Yusuf Al-Qaradhawi juga mensifatkan, solat yang tidak ada toma'ninah tidak ada maknanya, katanya :-

[="#0000ff" size="3"]æåæ ÇáÎÔæÚ æÇáØãÃäíäÉ æÅÊãÇã ÇáÑßæÚ æÇáÓÌæÏ¡ æáÇ ãÚäì ááÕáÇÉ ÈÛíÑåÇ¡æÞÏ ÞÇá ÊÚÇáì:{ÞÏ ÃÝáÍ ÇáãÄãäæä ÇáÐíä åã Ýí ÕáÇÊåã ÎÇÔÚæä}ÓæÑÉ ÇáãÄãäæä:1¡2
"Khusyuk dan toma'ninah, serta kesempurnaan didalam Ruku' dan Sujud, Solat tidak ada makna tanpanya, dan Allah telah berfirman : 'Berbahagialah orang mukmin. Mereka adalah orang khusyuk apabila melakukan solat'-[Surah Al-Mukminun 1,2]" -[Fatawa Mu'aasyirah 3/538].

Kesimpulannya ialah, toma'ninah merupakan rukun (fardu) bagi jumhur ulama', tetapi hanya wajib bagi mazhab Hanafi. Bagi jumhur ulama, solat tanpa toma'ninah adalah tidak sah. Kadar toma'ninah menurut sebahagian ulama adalah sekadar satu bacaan tasbih, manakala Sheikh Al-Islam menyatakan dengan kadar 3 kali tasbih. Kita bersangka baik kepada para Imam di Masjid Al-Haram, dimana didalam perbuatan bangun dari ruku', iaitu melakukan 'itidal hanya disyaratkan berdiri tegak sebentar sahaja. Nabi saw mensifatkan orang yang mencuri didalam solat adalah orang-orang tidak melakukan toma'ninah didalam sujud dan ruku'. wallahu'alam.

wassalam
=============
Rujukan :

1. Dr Wahab Zuhaily. Al-Fiqh Al-islami wa adillatuh - 1. cetakan ke 3. Damsyik : Dar Al-Fikr. 1989.

2. Sheikh Dr Yusuf Al-Qaradhawi. Fatawa Mu'aasyirah - 3. cetakan ke 2. Kuwait : Dar Al-Qalam, 2002.

خيرالأمين